การทดสอบสารอาหารเป็นกระบวนการตรวจสอบและวิเคราะห์สารอาหารต่าง ๆ ที่พบในอาหาร เพื่อระบุประเภทของสารอาหารที่มีอยู่ โดยใช้วิธีการทางวิทยาศาสตร์ในการตรวจสอบ สารอาหารหลักที่สามารถทดสอบได้ ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน และวิตามิน บางวิธีที่ใช้ในการทดสอบนี้มักจะทำในห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์หรือห้องเรียน
การทดสอบสารอาหารหลัก
1. การทดสอบคาร์โบไฮเดรต
- แป้ง (Starch): ใช้สารละลายไอโอดีน (Iodine solution) หยดลงบนอาหาร ถ้าอาหารมีแป้งจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำเงินเข้มถึงสีดำ
- น้ำตาล (Sugar): ใช้สารละลายเบเนดิกต์ (Benedict's solution) ผสมกับตัวอย่างและนำไปต้ม ถ้ามีน้ำตาลรีดิวซ์จะเปลี่ยนสีจากน้ำเงินเป็นเขียว เหลือง หรือแดงอิฐ ขึ้นอยู่กับปริมาณน้ำตาล
2. การทดสอบโปรตีน
- โปรตีน (Proteins): ใช้การทดสอบไบยูเร็ต (Biuret test) ซึ่งใช้สารละลายไบยูเร็ตผสมกับตัวอย่างอาหาร ถ้ามีโปรตีนอยู่ สารละลายจะเปลี่ยนสีเป็นสีม่วง
3. การทดสอบไขมัน- ไขมัน (Fats): วิธีการง่าย ๆ คือการทดสอบการซับไขมัน โดยใช้กระดาษกรอง ถ้าอาหารมีไขมัน จะทิ้งรอยโปร่งแสงบนกระดาษหลังจากแห้ง หรือใช้การทดสอบด้วยเอทานอล (Ethanol test) ถ้าตัวอย่างมีไขมัน เมื่อผสมกับเอทานอลและน้ำ จะเกิดชั้นขุ่นขาว
4. การทดสอบวิตามินซี- วิตามินซี (Vitamin C): ใช้สารละลาย DCPIP (2,6-Dichlorophenol-Indophenol) เมื่อนำตัวอย่างที่มีวิตามินซีผสมกับ DCPIP สีของ DCPIP จะเปลี่ยนจากสีน้ำเงินเข้มเป็นใส
ขั้นตอนการทดสอบ
- เตรียมสารละลายที่ใช้ทดสอบแต่ละประเภท เช่น สารละลายไอโอดีน เบเนดิกต์ ไบยูเร็ต หรือ DCPIP
- นำอาหารตัวอย่างที่ต้องการทดสอบ มักจะบดหรือทำให้เป็นของเหลวเพื่อสะดวกต่อการตรวจสอบ
- ทำการทดสอบโดยหยดสารละลายทดสอบลงบนอาหารตัวอย่าง หรือผสมในหลอดทดลองแล้วสังเกตการเปลี่ยนแปลงของสีหรือการเกิดปฏิกิริยาอื่น ๆ
- บันทึกผลและสรุปว่าสารอาหารที่ทำการทดสอบนั้นมีอยู่ในตัวอย่างหรือไม่
สรุป
การทดสอบสารอาหารช่วยให้เราเข้าใจถึงคุณค่าทางโภชนาการของอาหารที่เราบริโภค การทดลองนี้มักใช้ในห้องเรียนวิทยาศาสตร์เพื่อให้นักเรียนเห็นผลลัพธ์อย่างชัดเจนและเรียนรู้เกี่ยวกับสารอาหารในชีวิตประจำวัน
